‘Ziekte een verdienmodel, de patiënt wandelend goud’

„Het is bijna ironisch dat we het de gezondheidszorg noemen, en niet de ongezondheidszorg.” Woorden van Ted van Iersel. Na zangeres Elieve, presenteert Metro een tweede nieuwe columnist. Ted van Iersel, op sociale media ook bekend als Dokter Ted, maakt hierbij zijn debuut.

„Artsen worden in Nederland opgeleid om ziekte te herkennen, te behandelen en – in zeer beperkte mate – te voorkomen. En precies daar gaat het mis. In de 180 studiepunten van mijn bachelor Geneeskunde aan de Vrije Universiteit waren er nog geen 10 besteed aan gezondheid. Het is dus ook bijna ironisch dat we het de ‘gezondheidszorg’ noemen, en niet de ongezondheidszorg. Want we zorgen vooral voor mensen die al ongezond zijn.

In 2040 hebben naar verwachting 12 miljoen Nederlanders een chronische aandoening en 62 procent van de volwassenen matig tot ernstig overgewicht. Dat laatste cijfer ligt mijlenver boven het Preventieakkoord dat in 2018 werd afgesloten. Daarin werd afgesproken dat maximaal 38 procent van de volwassenen en 9,1 procent van de jongeren overgewicht zou hebben.

80 procent ultrabewerkt voedsel

Maar wie is hiervoor verantwoordelijk? Neoliberale stemmen wijzen naar het individu. Maar in een samenleving waar volgens emeritus-hoogleraar Jaap Seidell zo’n 80 procent van de supermarkt bestaat uit ultrabewerkt voedsel, heb je bijna een universitaire master nodig om gezond door de schappen heen te kunnen navigeren. Het is een voortdurende strijd tegen alle factoren die ongezondheid veroorzaken.

Ondertussen zijn artsen, na zes jaar opleiding, nauwelijks toegerust om gezondheid te bevorderen. Niemand leerde mij wat normale slaap is, hoeveel iemand écht moet bewegen, of wat optimale voeding inhoudt. ‘Dat is het terrein van de fysiotherapeut.’ ‘Daar is de diëtist voor.’ En in een systeem waar iedereen naar elkaar wijst, valt het collectief langzaam om. Gedeelde verantwoordelijkheid is geen verantwoordelijkheid.

Daarom begint de verantwoordelijkheid daarvoor in mijn ogen steeds meer bij de overheid te liggen. Waar ik ooit heilig geloofde in het klassiek liberale idee van individuele verantwoordelijkheid, zie ik in de praktijk in Amsterdam Nieuw-West dat marktwerking dat probleem eerder versterkt dan oplost. Zonder daarmee te willen zeggen dat we daar nou meteen vanaf moeten, het is gecompliceerder dan dat.

Gezondheid wordt door ontzettend veel zaken beïnvloed. En dat begint voor de baby bijvoorbeeld al bij hoe de moeder eet als ze zwanger is, zo liet recent onderzoek uit het tijdschrift Science zien. Sociale factoren, de leefomgeving, inkomen, taalbarrières. Het is een greep uit de factoren die invloed hebben op gezondheid. Door verantwoordelijkheid uitsluitend bij het individu neer te leggen, loopt een rijk land als Nederland weg van de grondwettelijke verantwoordelijkheid die het heeft om de gezondheid van de burger te bevorderen en te beschermen (artikel 22 van de Grondwet).

De gezondheidsverlanglijst van Dokter Ted

En laat dit nu precies het moment zijn dat de formatie bezig is. Dus Rob, Henri en Dilan, als jullie dit lezen of erop gewezen worden door iemand uit de omgeving (waarvoor bij voorbaat dank), luister dan goed naar mijn gezondheidsverlanglijst voor Kerstmis. Enkel preventieve maatregelen zoals een generationeel rookverbod, stevige handhaving op de productie en verkoop van (ongezonde) voedingsmiddelen, het structureel investeren in gezonde voeding en beweging van kinderen op school en het investeren in de eerstelijnszorg, zorgen ervoor dat dit prachtige systeem nog decennia overeind blijft.

Zonder die inzet zakt ons zorgstelsel door zijn hoeven, als een pasgeboren giraffe die nog druipt van
het vruchtwater. En voor een land dat zijn patiënten steeds meer als wandelend goud behandelt in
een systeem waar ziekte het verdienmodel is, zou dat een bijzonder tragische afloop zijn.”

Ted van Iersel, beter bekend als Dokter Ted, is huisarts in opleiding. Hij werkt in Amsterdam Nieuw-West. Met zijn nuchtere, toegankelijke stijl maakt hij medische kennis begrijpelijk voor een groot publiek en kaart hij scherpe maatschappelijke thema’s aan. Via zijn snelgroeiende Instagramkanaal en zijn podcast Gezonder met Dokter Ted, geeft hij praktische, evidence-based adviezen. Oftewel: op basis van de beste informatie die op dat moment aanwezig is, praat hij je bij over gezondheid en preventie. Als columnist voor Metro brengt hij een frisse, jonge artsenblik op actuele gezondheidskwesties.

Dit zijn de best gelezen artikelen van dit moment:

Reacties