Fairphone: ‘RAM-prijzen maken het lastig om consumentenelektronica betaalbaar te houden’

Samsung, Google, OnePlus en eigenlijk bijna elk ander merk kiest ervoor om jaarlijkse meerdere nieuwe producten op de markt te brengen. Er is eigenlijk maar één bedrijf dat hier volledig tegenin gaat en dat is Fairphone. Het Nederlandse bedrijf is gevestigd in onze hoofdstad. Wij gingen langs om met CTO Chandler Elizabeth Hatton te praten over de unieke positie van het bedrijf, de invloed van kunstmatige intelligentie en de heftige concurrentie binnen deze tak van techsport.

AI is geen hype, maar ook geen doel op zich

Of je het nu wil of niet, je krijgt te maken met kunstmatige intelligentie (AI). Eerder dit jaar deelde Fairphone al hun visie op de technologie, maar we gaan er nog wat dieper op in. “Het is niet zo dat we tegen AI zijn. We zien dat het veel belangrijke, nuttige en interessante toepassingen heeft.” Ook voor Fairphone is AI dus geen tijdelijke hype, maar een blijvende technologische ontwikkeling. “AI zal dus blijven”, aldus Hatton.

Tegelijkertijd wil Fairphone voorkomen dat AI-functies worden toegevoegd puur omdat de markt dat verwacht. De focus ligt op toepassingen die daadwerkelijk waarde toevoegen voor ons gebruikers. “Dat betekent niet dat onze klanten niet kunnen uitkijken naar een goede AI-ervaring,” zegt de CTO, “maar daar wordt wel zorgvuldig over nagedacht.” Ze geeft aan dat Fairphone daarbij expliciet kijkt naar de lange termijn. “Chipsets moeten niet alleen AI-functies van vandaag ondersteunen, maar ook die van de komende vijf tot zeven jaar.”

Chandler Hatton

Google speelt hierin een belangrijke rol en Fairphone werkt natuurlijk nauw samen met de techgigant. “Android is uiteraard onze eerste keuze”, mede omdat Google beschikt over modellen “waar veel partijen momenteel geïnteresseerd in zijn.” Tegelijkertijd blijft Fairphone kritisch op de bredere impact van AI, zoals energieverbruik, de toeleveringsketen en de ethische implicaties van softwarefuncties die diep in het dagelijks gebruik van hun klanten ingrijpen.

Stijgende prijzen, ook uitdaging voor Fairphone

De hele techsector heeft momenteel te maken met forse prijsstijgingen van componenten en Fairphone vormt daarop geen uitzondering. De afgelopen tijd zijn de prijzen van werkgeheugen (RAM) gigantisch gestegen, dat ziet de CTO uiteraard ook. “RAM is de afgelopen maand ongeveer 50 procent gestegen. Zulke schommelingen maken het lastig om consumentenelektronica betaalbaar te houden.”

Ondanks deze prijsstijgingen ziet Fairphone op de korte termijn geen directe gevolgen voor klanten, dat komt doordat het bedrijf sterk leunt op langdurige samenwerkingen met leveranciers. “We hebben veel samenwerkingen op de lange termijn en die zijn gebouwd op het creëren van blijvende waarde,” legt Hatton uit. “Door een focus op duurzaamheid en een lange levensduur blijft Fairphone zich onderscheiden, ook als de markt onrustig is.”

Opschalen is de volgende stap

Hatton geeft aan dat het goed gaat met Fairphone en het marktaandeel blijft stijgen. Daarmee komt het bedrijf langzaam uit een niche en kan het steeds meer impact maken op de volledige industrie, aldus Fairphone zelf. De volgende stap is verder opschalen. Zowel in Europa, maar recent ook in de Verengide Staten. “We zijn daar net van start gegaan,” vertelt de CTO, “en de eerste reacties zijn ontzettend positief.”

Momenteel zijn daar alleen audioproducten van het bedrijf beschikbaar en smartphones volgen mogelijk later. “Het is veel eenvoudiger om audio-apparaten te introduceren dan telefoons. Dat komt door de manier waarop certificering en de samenwerking met netwerken zijn geregeld.” Toch ziet Fairphone kansen, mede door de groeiende aandacht voor ‘recht op repareren’-wetgeving in de VS. “Daardoor stijgt de vraag naar duurzame technologie.”

Naarmate het gesprek vordert, wordt het doel van Fairphone meerdere keren herhaald: Het doel werkt volgens het bedrijf zelf niet alleen voor een klein, idealistisch publiek, maar is ook op grotere schaal toepasbaar. “We willen niet dat bedrijf zijn dat alles anders doet omdat we klein genoeg zijn,” vertelt Hatton. “De ambitie is om duurzaamheid en ethiek op grote schaal haalbaar te maken.”

Het fundament van Fairphone

De kern van Fairphone’s filosofie blijft de lange levensduur van producten. Klanten worden aangemoedigd hun toestel jarenlang te gebruiken. De CTO benadrukt: “Het apparaat dat je koopt, is het apparaat dat we willen dat je blijft gebruiken.” Mogelijk wist je al dat het bedrijf de Gen 6 nog tot ruim na 2030 blijft ondersteunen. “We hopen dat onze klanten de smartphones minimaal vijf jaar kunnen gebruiken, maar het liefst nog langer.”

De modulaire opbouw speelt daarin een grote rol. Onderdelen zoals accu’s, camera’s en meer is vervangbaar. In het verleden experimenteerde Fairphone ook met upgradepakketten, zoals bij de Fairphone 3 en 3+, waarbij een cameramodule kon worden geüpgraded. Dat concept is recent opnieuw toegepast bij de Fairbuds XL, waarvoor een upgradepakket werd aangekondigd met nieuwe drivers. Dit zal in het eerste kwartaal van 2026 beschikbaar zijn.

Bij smartphones ligt dat ingewikkelder. “Het zou fantastisch zijn om apparaten te kunnen voorzien van een upgrade voor de hardware, maar dat is niet altijd haalbaar. We moeten alles lang ondersteunen en dat betekent soms dat er nieuwe onderdelen nodig zijn.” Daarom zullen we binnenkort geen pakketjes op de markt zien die bijvoorbeeld een nieuwe processor in de Gen 6 monteren. “De prioriteit ligt daarom bij betrouwbaarheid en langdurig gebruik, niet bij het forceren van jaarlijkse upgrades.”

Wanneer een toestel uiteindelijk het einde van zijn levensduur bereikt, verschuift de focus naar recycling. “Materialen en energie moeten opnieuw worden ingezet, zodat de ecologische impact beperkt blijft.”

Feedback van gebruikers cruciaal

Fairphone hecht veel waarde aan feedback van zijn gebruikers. Hatton noemt daarbij de reviews van journalisten en gebruikers essentieel. “Hierdoor ontdekken we blinde vlekken en kunnen we dat direct verbeteren.” Feedback van bijvoorbeeld de software bij de Gen 6 is direct door het team opgepakt en leidt tot concrete verbeteringen van de software. “We luisteren heel goed naar onze community.”

Een ander voorbeeld is de vooruitgang die is geboekt met de Fairphone XL. “De kennis is gebruikt om de Fairbuds XL bij te schaven. Concreet werden het draagcomfort, de afstemming van het geluid en het ontwerp aangepast op basis van eerdere ervaringen”, vertelt Hatton.

Deze aanpak is eigenlijk de kern van Fairphone. “We willen producten maken die mensen blijven gebruiken en we brengen niet jaarlijks nieuwe producten uit die geen duidelijke meerwaarde hebben.”

Eigenwijze Nederlanders

Ondanks de uitdagingen spreekt Fairphone van een sterke periode. Het bedrijf heeft naar eigen zeggen het zijn beste kwartaal ooit achter de rug. Hoewel exacte financiële cijfers nog niet zijn gepubliceerd, is de groei volgens de CTO aanzienlijk. “We hebben in Nederland en Frankrijk inmiddels meer dan één procent marktaandeel bereikt”, vertelt de CTO.

“De kansen liggen daarom in de grotere markten zoals Duitsland en Frankrijk, maar juist Nederland is belangrijk voor ons.” Volgens Hatton zijn Nederlanders ontzettend kritisch op bedrijven uit eigen land. “Nederland is heel erg moeilijk om te overtuigen en het zit in het DNA om kritisch te zijn.” Fairphone blijft wel doorgaan met deze koers.  “Onze missie is om duurzaamheid en ethiek op grote schaal te brengen. In een industrie die bekendstaat als meedogenloos, willen wij bewijzen dat een andere aanpak mogelijk is. Niet als uitzondering, maar als nieuwe standaard.”