Regie: Jimmy Chin, Elizabeth Chai Vasarhelyi | Speelduur: 95 minuten | Jaar: 2025
Al jaren volgt de Pulitzer Prize-winnende journaliste Lynsey Addario oorlogen op de voet, met haar camera in de hand. Ze is een van de weinige vrouwen in dit moeilijke beroep. Terecht dus dat ze nu eens zelf op de voet wordt gevolgd door een cameracrew. De resulterende documentaire roept vele vragen op. Antwoorden blijven uit, maar zijn misschien ook niet te geven.
Oorlogen zijn altijd actueel, maar door de huidige situatie in Oekraïne komt Love+War als geroepen. In een deel van Love+War doet Lynsey verslag van het Oekraïense leven in oorlogstijd. Het gewone leven gaat fatalistisch door. Hetzelfde kan gezegd worden van de fotografe. Wat een taaie tante! Ze krijgt het pas te kwaad bij een bruiloft. Zelf heeft Lynsey namelijk ook een jong gezin thuis.
Uiteraard weet Lynsey dondersgoed dat haar thuissituatie om problemen vraagt, en ook om vrágen. Anderhalf uur lang probeert ze aan de interviewers – en aan zichzelf! – uit te leggen waarom ze het gevaar blijft opzoeken. Natuurlijk worden precies dezelfde vraagstukken minder vaak aan mannelijke oorlogsfotografen gesteld, maar ook voor hen geldt evenzeer: waarom moet hier per se een gezin bij?
Deze vragen komen misschien voort uit vooroordelen, maar toch ook uit de vorm van de documentaire. Zoals de titel al suggereert wordt de tijd netjes verdeeld tussen sentimentele gezinsscènes en huiveringwekkende oorlogsbeelden. Dit contrast fascineert en irriteert . Filmisch is het een wel erg gemakkelijke tegenstelling, waarbij ook al snel opvalt dat de makers hun eigen vooroordeel over Lynsey’s keuze maar met moeite kunnen onderdrukken.
De twee regisseurs lichten graag Lynsey’s galgenhumor eruit, in de vorm van citaten als “kinderen zijn moeilijker dan oorlog.” Misschien past zo’n keuze bij het simpele doch effectieve narratief dat men zoekt. Twee jonge Britse kids die maar om moeder blijven jengelen, terwijl pa stuntelig de rol van huisvader vervult. Het huwelijk loopt niet meer, zoals veel relaties van oorlogsfotografen door oorlogen sneuvelen. De zwartepiet aan Lynsey toebedelen ligt dan al snel voor de hand, hoe goed ze haar werk ook doet.
Ze maakt het er zelf wel een beetje naar. In Oekraïne schiet Lynsey prachtige foto’s in een draagmoederkliniek. Dan blijkt dat zijzelf haar jongste kind óók via draagmoederschap heeft gekregen. Het wijst op haar hyperambitieuze persoonlijkheid, het gevoel dat alles móet en nee nooit een antwoord is. Later in de documentaire lijkt ze zich ook niet meer te realiseren dat ze als jongvolwassene voortijdig een bruidsschat van haar familie opeiste “omdat ze toch nooit een gezin zou stichten”. Van het geld kocht Lynsey fotoapparatuur.
Met de camera in de hand is Lynsey naar eigen zeggen overal op haar gemak, zelfs – of vooral – in gevaarlijke situaties. In een typerende scène moppert ze dat ze te ver van de frontlinie in Oekraïne is verzeild geraakt. De soldaten moeten hun veiligheidsvesten nog aandoen voor het poseren! De aanwezige pers baalt. Zulke inkijkjes in de mores van de oorlogsjournalistiek behoren tot de beste van de film.
Het hóe van deze onwaarschijnlijke baan komt daarmee goed uit de verf. Het waarom in Lynsey’s specifieke (thuis)situatie en leven stukken minder. De momenten met haar drie oudere zussen ogen geënsceneerd. Op zulke momenten lijkt de documentaire – net als haar hoofdpersonage – bovendien op iets te veel plaatsen en verhalen tegelijk te willen zijn en de kern niet te durven naderen.
De steeds terugkerende dramatische terugkeer van de fotografe naar haar Londense gezin wordt zelfs binnen anderhalf uur al vervelend. De oorlogen worden intussen een amorfe brei, zo rap volgen ze elkaar op. De documentaire had gedurfder mogen zijn, zo dapper als Lynsey zelf. Waarom haar niet dwingen tot stilstaan, recht tegenover haar echtgenoot en gezin aan de eettafel. En dan maar filmen.
Nu kiezen de makers voor gemakkelijk uitgelokte tranen. In een cruciale scène vertelt Lynsey over een gammele medische kliniek, waarbij ze foto’s maakte van een Afrikaanse moeder die overlijdt tijdens een bevalling. Dankzij Lynsey’s fotoreportage kwamen organisaties en bedrijven met geld over de brug voor betere kraamhulp ter plaatse. De crux van deze herinnering: bij deze reportage was Lynsey níet in oorlogsgebied. Reflectie daarop blijft echter uit, van fotografe én van filmmakers. Voor wat betreft Lynsey is dat logisch. Een oorlogsfotograaf heeft geen tijd voor reflectie, zolang het schieten doorgaat. Het zijn de filmmakers die hier tekort schieten.
Love+War is te zien bij Disney+.
Over de auteur
