Etenswaren met de meeste PFAS: ‘Au revoir, beste croissant’

Veel tarweproducten bevatten PFAS, de zogenaamde “forever chemicals” die niet door het lichaam kunnen worden afgebroken en die in verband worden gebracht met kanker. Dat blijkt uit onderzoek van Pesticide Action Network (PAN). Wij zetten de producten met de hoogste concentraties op een rij.

Het is momenteel niet bekend hoe schadelijk het precies is om te veel PFAS binnen te krijgen. Pas over enkele jaren zal duidelijk worden of PFAS zo gevaarlijk zijn als asbest of chroom 6, of dat het relatief meevalt. Van eieren werd tot enkele jaren geleden ook gedacht dat het ongezonde cholesterolbommen waren, maar inmiddels zijn ze volledig gerehabiliteerd. Zover zal het bij PFAS niet komen – die zijn schadelijk of zeer schadelijk – maar we wilden de kanttekening toch maken.

Etenswaren met veel te veel PFAS

Pesticide Action Network (PAN) onderzocht willekeurig 66 graanproducten uit 16 landen in Europa op de concentratie trifluorzijnzuur (TFA), een afbraakproduct van PFAS-pesticiden die bij tarweproducten wordt gebruikt. Onderstaande ranglijst toont de 20 producten met de hoogste TFA-concentratie. Voor de volledige lijst kun je de link onder de tabel raadplegen.

Van de 66 onderzochte producten bevatten er 54 TFA. Gemiddeld lag de concentratie op 78,9 µg/kg. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) beoordeelt momenteel 30 µg/kg per dag als veilig (al vindt PAN deze grens veel te hoog). Volgens deze norm bevatten Europese tarweproducten gemiddeld zo’n 2,5 keer te veel TFA.

De hoogste concentratie werd gevonden in een pak ontbijtgranen uit Ierland. Ook Belgisch volkorenbrood en Franse klassiekers zoals baguette en croissants behoren tot de producten met de meeste PFAS. Welke merken het precies zijn, is niet duidelijk, maar de kans is groot dat deze ontbijtgranen ook in Nederlandse schappen liggen. Wij gokken op de kleurrijke suikerbommen van dat ene grote merk.

Nederlandse producten met PFAS: brood, pepernoten en beschuit

In de lijst staan ook drie Nederlandse producten. Deze zijn willekeurig gekozen, waardoor dit niet wil zeggen dat ze meer of minder TFA bevatten dan andere supermarktproducten uit ons land. Verontrustend is wel dat ze alle drie vrij hoog scoren in de Europese ranglijst.

• Bolletje volkoren beschuit (plaats 7)
• Hema kruidnoten (plaats 8)
• AH Liefde en passie petit volkoren brood (plaats 11)

Wat kunnen we met deze informatie? Een boycot van deze specifieke producten heeft weinig zin, want waarschijnlijk bevatten ook andere tarweproducten veel TFA. Eigenlijk kunnen we alleen hopen dat de concrete risico’s snel in kaart worden gebracht, zodat de voedselautoriteiten gerichte actie kunnen ondernemen.

Wat hierbij helpt, is om niet meer op een tassendrager van de agro-industrie te stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen, die het vervolgens tot minister van Landbouw schopt en elk onderzoek over de schadelijkheid van pesticiden meteen in twijfel trekt. Ja, we hebben het over Femke Wiersma.