Cyberpesten laat diepe sporen na, maar één groep kan veel leed verzachten

Cyberpesten is al lang geen randverschijnsel meer. Waar pesten vroeger vooral op het schoolplein plaatsvond, krijgen jongeren nu ook online harde klappen te verwerken. Van kwetsende opmerkingen tot gênante foto’s die eindeloos blijven rondzwerven: voor veel tieners stopt het nooit. En dat heeft gevolgen, zowel emotioneel als op school.

Een internationale studie onder bijna 29.000 jongeren uit negen landen laat zien hoe groot die impact is. Ook als traditioneel pesten wordt meegerekend, hangt cyberpesten sterk samen met gevoelens van eenzaamheid, stress rondom school en het idee ergens niet bij te horen. Jongeren die online worden aangevallen, voelen dat vaak tot in de klas.

Metro schreef eerder al dat pesten een groot probleem blijft op scholen.

Leraren blijken onverwacht krachtige beschermers

Toch valt er ook iets positiefs te melden. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat tieners die hun leraren als betrokken en eerlijk ervaren, aanzienlijk minder last hebben van die school-gerelateerde stress. Zelfs als ze wel degelijk doelwit zijn van online pesterijen.

Dat lijkt misschien verrassend in een levensfase waarin leeftijdsgenoten de grootste invloed lijken te hebben. Maar leraren blijven belangrijke volwassenen in het leven van tieners. Hun steun blijkt te werken als een soort buffer tegen de psychische druk die cyberpesten veroorzaakt. Dat sluit aan bij jarenlang psychologisch onderzoek dat aantoont dat sociale steun stress vermindert.

Cyberpesten maakt een enorme impact

Kim Hirdes, docent Nederlands in het voortgezet onderwijs, herkent dit in de praktijk. „Kinderen kunnen op allerlei leeftijden worstelen met zaken die voor volwassenen misschien niks voorstellen, maar in een bepaalde fase van bijvoorbeeld de puberteit een enorme impact hebben”, zegt ze tegen Metro. 

„Die onzekerheden zijn van alle tijden en zijn niks nieuws, maar wat wél nieuw is, is de invloed van sociale media, die alles uitvergroten en versterken. Ook het pesten wordt daardoor heftiger en directer. Het is niet meer alleen een duw op het schoolplein, maar gaat vaker om de continu stroom aan haatberichten of pesterijen via diverse sociale media.”

Dat is dan ook één van de redenen waarom veel ouders hun kinderen smartphonevrij willen laten opgroeien, schreef Metro onlangs.

Waarom de steun van leraren zo belangrijk is

Leraren bieden jongeren meer dan uitleg bij een rekensom of het nakijken van een toets. Ze kunnen veiligheid en stabiliteit bieden op momenten dat jongeren dat hard nodig hebben. Als leerlingen zich gezien en gehoord voelen, stijgt hun gevoel van verbondenheid met school. Dat maakt ze veerkrachtiger als ze online worden aangevallen.

Een luisterend oor of een rustige check-in kan er al voor zorgen dat een leerling zich minder alleen voelt. Dat verandert de situatie misschien niet meteen, maar wel hoe een jongere ermee omgaat.

Hirdes vult aan: „Het is belangrijk dat leerlingen zich gezien en gehoord voelen. Het is niet genoeg om samen te concluderen dat de cijfers hier en daar wat opgekrikt moeten worden; er moet meer persoonlijke aandacht zijn en daar hoort een andere manier van begeleiden bij.” 

Laat jongeren zich gehoord voelen

Het ter sprake brengen van het gevoel van veiligheid, zowel op school als online, is volgens Hirdes een heel belangrijk onderwerp. „Als ze de klik voelen en ze weten dat een docent naar ze wil luisteren, geeft dat ruimte in het hoofd en om adem te halen als ze zich gespannen voelen.”

Hirdes pleit dan ook voor een rustige, persoonlijke aanpak om jongeren zich gehoord te laten voelen op school. Haar advies? Luister naar de leerling, dat is vaak al genoeg. 

„Ze hoeven niet meteen concrete oplossingen te krijgen of dat je elk opstootje voor ze oplost, want dat geeft vaak juist meer gezichtsverlies. Maar als je ze het gevoel geeft dat ze zelf veel kunnen doen om de interesse van de pester af te wenden, dan voelen ze zich ook veel zekerder.”

Cyberpesten is strafbaar

Ook is het volgens Hirdes belangrijk om de getroffen jongere serieus te nemen. „Ernstige en aanhoudende gevallen van (cyber)pesten moeten niet te licht worden opgevat. Cyberpesten is ook strafbaar en dat dringt niet altijd tot iedereen door. Soms kan het helpen om dat onder de aandacht te brengen. Het schrikt af als er ineens een agent op de stoep staat om aan te geven dat iemand niet goed bezig is.”

Dat cyberpesten volledig uit de wereld verdwijnt, is niet waarschijnlijk. Maar scholen blijven een belangrijke plek waar jongeren weerbaarder kunnen worden. Als er op school ten minste één volwassene is bij wie jongeren zich veilig voelen, kan dat een wereld van verschil maken.

Dit zijn de best gelezen artikelen van dit moment:

Reacties