Slimme hersenstimulatie geeft nieuwe hoop aan mensen met Parkinson

Een nieuwe techniek uit de hersenzorg biedt hoop aan mensen met de ziekte van Parkinson. Dankzij een systeem dat continu de hersenactiviteit meet en de behandeling hier automatisch op aanpast, kunnen klachten die typisch zijn voor Parkinson, zoals trillen, stijfheid en bewegingsproblemen beter worden onderdrukt. Hoe ziet deze behandeling er precies uit? En wat kan dit voor mensen betekenen?

De ziekte van Parkinson is een aandoening die vooral voorkomt bij oudere volwassenen en die steeds vaker wordt vastgesteld. Na Alzheimer is het de meest voorkomende hersenziekte en de ziekte is dan ook bezig aan een opmars. Metro schreef al eerder een artikel over hoe dat precies komt. Ook kan het op relatief jonge leeftijd voorkomen. Daar is nu adaptieve breinstimulatie voor ontwikkeld, schreef de Franse krant Le Figaro.

Wat gebeurt er in de hersenen bij Parkinson?

In Nederland leven tienduizenden mensen met deze diagnose. Parkinson heeft grote gevolgen voor het dagelijks functioneren. Eenvoudige handelingen zoals lopen, eten of aankleden kunnen een echte uitdaging worden, waar diegene soms hulp bij nodig heeft. De impact op de zelfstandigheid en het welzijn is dan ook enorm.

De oorzaak van Parkinson is nog niet precies bekend, al wordt daar wel volop onderzoek naar gedaan. Parkinson ontstaat doordat bepaalde zenuwcellen in de hersenen langzaam afsterven. Deze cellen maken normaal gesproken dopamine aan, een stof die nodig is om bewegingen goed aan te sturen. Als er steeds minder dopamine beschikbaar is, raken de signalen tussen de hersenen en de spieren verstoord. Dat zorgt voor de bekende klachten zoals trillingen in rust, stijve spieren, traag bewegen en problemen met evenwicht.

In het begin helpt medicatie vaak goed om de symptomen te onderdrukken. Maar naarmate de ziekte vordert, werkt die medicatie minder betrouwbaar of ontstaan er bijwerkingen, zoals plotselinge bewegingsstoornissen. Op dat moment wordt er vaak gekeken naar andere behandelopties, zoals diepe hersenstimulatie. Medicijnen zijn namelijk ook geen structurele of blijvende oplossing. Op een gegeven moment zijn er toch andere behandelopties nodig om deze progressieve hersenziekte een half toe te roepen.

Wat is diepe hersenstimulatie?

Diepe hersenstimulatie, afgekort als DBS (deep brain stimulation), wordt al jarenlang gebruikt bij mensen met ernstige vormen van Parkinson. Tijdens een operatie worden dunne elektroden geplaatst in specifieke delen van de hersenen. Deze elektroden geven kleine elektrische stroompjes af. Zo helpen ze om verstoorde hersensignalen te corrigeren. Je zou dat systeem kunnen vergelijken met een pacemaker, maar dan voor de hersenen.

Veel patiënten ervaren hierdoor minder trillingen en kunnen weer soepeler bewegen. Tot nu toe stond deze stimulatie echter altijd op een vast niveau ingesteld. Dat betekent dat de hersenen continu dezelfde prikkel kregen, ongeacht of dat op dat moment nodig was of niet. En daar zat een belangrijk nadeel: soms was de stimulatie te zwak, soms juist te sterk.

Wat maakt de nieuwe technologie zo bijzonder?

De nieuwste ontwikkeling op het gebied van de behandeling tegen Alzheimer, heet adaptieve diepe hersenstimulatie. Dat wordt ook wel afgekort tot aDBS. Dat systeem is een stuk slimmer dan de oudere variant. Het kan namelijk in real time de hersenactiviteit van een patiënt meten en de stimulatie direct aanpassen wanneer dat nodig is.

De technologie werkt met een systeem dat BrainSense heet, ontwikkeld door het bedrijf Medtronic. Het meet voortdurend wat er in de hersenen gebeurt, herkent wanneer symptomen zoals trillingen dreigen toe te nemen en past de elektrische prikkel daar automatisch op aan. Zo krijgt de patiënt precies de juiste hoeveelheid stimulatie die hij op dit moment  nodig heeft. Dat maakt de behandeling veel persoonlijker dan voorheen.

Eerste langdurige resultaten zijn veelbelovend

Hoewel het idee van adaptieve hersenstimulatie al sinds 2012 wordt onderzocht, werd het lange tijd alleen kortdurend getest in ziekenhuizen. Pas in september 2025 verschenen de eerste resultaten over langdurig gebruik bij patiënten in hun dagelijkse leven, gepubliceerd in het medische tijdschrift JAMA.

De uitkomsten zijn hoopgevend. Veel patiënten hebben minder last van trillingen, bewegen soepeler en hebben minder momenten waarop hun klachten plots verergeren. Daarnaast blijkt dat sommige mensen minder medicijnen nodig hebben, wat ook de kans op bijwerkingen verkleint. Doordat de hersenen niet constant onnodig worden gestimuleerd, voelt de behandeling natuurlijker aan en is het beter afgestemd op het lichaam.

Wat betekent dit voor patiënten?

Voor mensen met ernstige Parkinson kan deze nieuwe technologie een groot verschil maken. Meer controle over het eigen lichaam betekent vaak ook meer zelfvertrouwen, meer bewegingsvrijheid en een grotere zelfstandigheid. Activiteiten die eerder moeilijk of zelfs onmogelijk waren, worden voor sommige patiënten weer haalbaar.

Ook voor naasten, zoals partners en familieleden, kan dit een grote verlichting zijn. Parkinson treft namelijk niet alleen de patiënt zelf, maar het hele gezin. Als iemand zich beter kan bewegen en minder klachten ervaart, verbetert vaak de hele thuissituatie.

Dit zijn de best gelezen artikelen van dit moment:

Reacties