Dierendag in Indië

Dierendag is iets moois. U en ik denken na over het leven van dieren, en hopen dat aangenamer te kunnen maken. Ik ga een cadeau maken voor Ollie, de zwart-witte kater die mijn leven deelt, en tijdens het knutselen dacht ik: 'Maar wanneer was de eerste Dierendag in Indië?'

Dat zijn van die vragen, ze laten me niet los eer ik het antwoord heb en denk met mij mee, want er is een probleem.

Eerst het officiële verhaal. In 1929 werd besloten stil te staan bij het dierenwelzijn, en de speciale dag ervoor werd de sterfdag van Fransiscus van Assisi, dus 4 oktober. In 1930 was de eerste dierendag in Nederland, zegt de website van de Dierenbescherming,

In het Bataviaasch nieuwsblad van 23 april 1927 (dus drie jaar eerder) lees ik dat de Dr. E.F.E. Douwes Dekker op zijn eigen school, zijnde het Ksatrian Instituut te Bandoeng, een Dierendag organiseerde. 

Indië moest wennen aan het fenomeen Dierendag, is mijn indruk. Het leefde vooral bij afdelingen van de Nederlandsch-Indische Vereeniging voor Dierenbescherming. Die waren in 1929 en 1930 bepaald niet in elke grote stad aanwezig. In Batavia wel, daar werd in maart 1929 vergaderd onder leiding van de 'gepensionneerd Overste Nole', een hoge KNIL-officier dus, over het dierenasiel dat er moest komen. Dat diende eveneens om leden te werven, want de afdeling Batavia had er slechts 500. En dat voor die grote stad. Andere afdelingen waren evenmin overweldigend groot; ik las vergelijkbare of lagere cijfers voor Padang, Jogja en Medan.

Overal waren de notabelen in het bestuur, mensen met connecties en invloed. Dat was hard nodig. Het voorstel van het hoofdbestuur om een Dierendag te organiseren, werd door de afdelingen aangegrepen om propaganda te maken. Meer leden, meer geld, meer goeds te doen. De afdeeling Jogja wilde door de hele stad punten met drinkwaterbakken voor trekdieren, dat kon dan mooi op 4 oktober, als de fondsen ervoor tenminste bijeen gebracht waren.

De afdeeling Soerabaja zette in op het bouwen van een dierenhospitaal met een kliniek, terwijl ook de kwestie van de 'onbeheerde honden' (zwerfhonden) de leden aan het hard ging. De afdeeling Bandoeng zag het doel van Dierendag wat groter: het moest gaan over de hulp aan alle medeschepselen

In 1931 was de eerste officiële Dierendag van Indië. Het Soerabaijasch handelsblad berichtte er tevreden over:  'Het leek wel of het dagelijksche leven zelf wou meewerken om het geheel te helpen slagen, want... er reden Zaterdag opvallend veel dogcarren zonder paard en het publiek zit erin, alsof het nooit andere dan deze vehikels gebruikt heeft. Vochtige en slechte stallen doen deze motoren niet zooveel kwaad als de paardjes, die na dagen in de gloeiende hitte 's nachts in zoo'n groot hok worden ondergebracht.'

Toch bleef het werk van de Nederlandsch-Indische Vereeniging voor Dierenbescherming iets moeizaams houden. Dat is vaak zo met particulier initiatief. Je moet er tijd voor hebben, en zeker wanneer je een mentaliteit wil veranderen.

Ik heb de indruk dat de Vereeniging pas werkelijk kracht en macht kreeg enkele jaren later. Met de komst van gouverneur-generaal De Jonge, was ook zijn echtgenote naar de Oost gekomen: Anna Cornelia barones van Wassenaer (1883-1959), een vrouw met een groot sociaal hart, dat ook stevig voor dieren klopte, vooral voor paarden.

Nu de vraag: de eerste Dierendag officieel vastgesteld in 1930; eerste officiële Dierendag in Indië in 1931 en Douwes Dekker organiseert een Dierendag in 1927

Wanneer was de eerste Dierendag in Indië?

Dat is dus het mooie van historisch onderzoek doen. Een eenvoudige vraag kan een ingewikkeld beeld oproepen. Het is de enige manier om Indië beter te leren begrijpen.

https://www.indischeschrijfschool.nl